De Nederlandse hightechindustrie is opgetogen over miljardeninvestering van het Amerikaanse Intel in chipmachinemaker ASML. Het geld dat de Amerikanen in het boegbeeld van de vaderlandse maakindustrie stoppen, wordt gezien als een bevestiging dat de hele sector mondiaal meetelt. ‘Dit onderstreept de goede uitgangspositie die de technologie-industrie heeft voor verdere export en innovatie’, aldus Peter Bongaerts van de FME, de ondernemersvereniging voor de technologische industrie.
Maar nog belangrijker: niet alleen ASML profiteert van Intels investering voor de ontwikkeling van nieuwe productiemachines. Een heel cluster aan toeleveranciers en kennisinstellingen in en om Eindhoven zal meeprofiteren van de kleine € 830 mln die wordt gestoken in research & development. ‘Dit zal aan het hele ecosysteem een positieve draai geven’, zegt bijvoorbeeld Arnold de Geus, managing director van softwareproducent Sioux Technologies, een van de tientallen bedrijven uit de omgeving Eindhoven die voor ASML werken.
De winst voor de toeleveranciers neemt alleen maar toe als andere afnemers het voorbeeld van Intel volgen. Volgens een woordvoerder van ASML kan in totaal voor bijna € 1,4 mrd aan extra geld voor R&D worden opgehaald. ‘Het hangt ervan af hoeveel partijen uiteindelijk meedoen.’
De deal met Intel en mogelijk andere ondernemingen is volgens de zegsman noodzakelijk om de chipindustrie in staat te stellen de komende jaren nog krachtigere en snellere halfgeleiders te maken. ‘Dat vergt investeringen die wij niet alleen kunnen dragen. Dit moet vanuit de hele industrie komen.’
Met Philips en FEI, een Eindhovense fabrikant van elektronenmicroscopen, is ASML een van de pijlers onder de Nederlandse hightechindustrie. De chipmachineproducent staat bekend als een groot voorstander van open innovatie. Dat wil zeggen dat het bedrijf een groot aantal externe partijen in een vroeg stadium betrekt bij het bedenken van nieuwe machines en productietechnieken. Dan gaat het om relatief onbekende industriële bedrijven uit de regio, zoals NTS, Frencken en KMWE, maar ook om klinkende buitenlandse namen als de Duitse lenzenmaker Carl Zeiss.
Al deze ondernemingen hebben in meer of mindere mate meegelift met de gestage groei die ASML sinds zijn oprichting in 1984 heeft meegemaakt. De onderneming, voortgekomen uit Philips, maakt nu bijna 80% van alle zogeheten lithografiemachines die wereldwijd worden gebruikt om chips te maken. Japanse concurrenten als Nikon en Canon zijn vooral het laatste decennium op grote achterstand gezet.
ASML verwacht dat de deal met Intel zal leiden tot 1200 extra banen in en om Eindhoven. Het gaat vooral om posities voor ingenieurs binnen de r&d-afdeling van het Veldhovense bedrijf. In totaal telt ASML ongeveer 10.000 werknemers. Van hen zijn circa 3700 mensen bezig met productontwikkeling. Dat aantal zal de komende jaren met zo’n 25% toenemen. Maar een deel van het werk zal ook worden uitbesteed aan toeleveranciers en instellingen als onderzoeksinstituut TNO en de technische universiteit, die beide op een paar kilometer van ASML zijn gevestigd.
De deal met ASML is niet Intels eerste in Nederland. ’s Werelds grootste chipproducent nam in 2009 al een belang van 4% in ASMI uit Almere, een ander bedrijf dat machines maakt voor de productie van computerchips.
Het daaropvolgende jaar werden de Amerikanen mede-eigenaar van de Amsterdamse startup Layar. Deze onderneming wil mensen in staat stellen om via hun mobieltje snel extra informatie op internet te lezen over zaken waarover een papieren blad of krant rapporteert.
Intels derde stap in Nederland werd vorig jaar gezet. Toen kocht de chipgigant het Eindhovense Silicon Hive. Deze chipontwikkelaar was in 2008 losgeweekt van Philips en in handen gekomen van Prime Ventures, een participatiemaatschappij die ook nog steeds deelneemt in Layar.
Sake Bosch, managing partner van Prime Ventures, vindt Intels investeringen in Nederland veelzeggend. Ze laten volgens hem zien dat de industrie hier bestaansrecht heeft, ondanks de concurrentie uit de lagelonenlanden waardoor veel traditionele ondernemingen in de maakindustrie het loodje hebben moeten leggen.
‘Het is goed om te zien dat een groot techbedrijf als Intel interesse heeft in de Nederlandse industrie’, aldus Bosch. ‘Het geeft aan dat we hier wel degelijk toonaangevend kunnen zijn op het gebied van techniek en innovatie.’
Financieel Dagblad, woensdag 11 juli 2012
aad vredenbregt 